کم خونی ناشی از کمبود ویتامین، کمبود گلبول های قرمز سالم است که ناشی از مقادیر کمتر از حد معمول ویتامین B12 و فولات B9 است.
انواع کم خونی و علل آن متفاوت است، برخی از انواع کم خونی خفیف و به راحتی قابل درمان هستند، در حالی که برخی دیگر می توانند عواقب جدی برای سلامتی داشته باشند.
اگر به اندازه کافی غذاهای حاوی ویتامین B12 و فولات مصرف نکنید، یا اگر بدنتان در جذب یا پردازش این ویتامین ها مشکل داشته باشد، این نوع کم خونی اتفاق می افتد.
بدون این مواد مغذی، بدن گلبول های قرمزی تولید می کند که خیلی بزرگ هستند و به درستی کار نمی کنند به این حالت آنمی مگالو بلاستیک اطلاق می شود. این امر باعث کاهش توانایی گلبول های قرمز در حمل اکسیژن می شود.
علائم می تواند شامل خستگی، تنگی نفس و سرگیجه باشد. مکمل های ویتامینی که به صورت قرص یا تزریقی مصرف شوند، می توانند مشکل را برطرف کنند.
در منزل آزمایش دهید (ویژه تهران)
بدون نیاز به حضور در آزمایشگاه، در سریع ترین زمان در منزل یا محل کار خود آزمایش دهید.
علائم کم خونی ناشی از کمبود ویتامین
کم خونی ناشی از کمبود ویتامین معمولاً به آرامی طی چند ماه تا چند سال ایجاد می شود. علائم و نشانه‌ها ممکن است در ابتدا خفیف باشند، اما معمولاً با افزایش میزان کمبود ویتامین تشدید می شوند. این علائم عبارتند از :
- خستگی
- تنگی نفس
- سرگیجه
- پوست رنگ پریده یا مایل به زرد
- ضربان قلب نامنظم
- کاهش وزن
- بی حسی یا گزگز در دست ها و پاها
- ضعف عضلانی
- اختلال شخصیتی
- حرکات ناپایدار
- آشفتگی ذهنی یا فراموشی
دلایل ایجاد کم خونی ناشی از کمبود ویتامین
کمبود ویتامین B12
سطوح پایین ویتامین B12 می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
رژیم غذایی: ویتامین B12 عمدتا در گوشت، تخم مرغ و شیر یافت می شود، بنابراین افرادی که این نوع غذاها را نمی خورند ممکن است نیاز به مصرف مکمل های B12 داشته باشند. برخی از غذاها با B12 غنی شده اند، از جمله برخی غلات صبحانه و برخی از محصولات مخمری مغذی.
آنمی پرنشیوز: این وضعیت زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به سلول هایی در معده حمله می کند که ماده ای به نام فاکتور داخلی(IF) تولید می کنند. در فقدان فاکتور داخلی، B12 نمی تواند در روده ها جذب شود.
جراحی های معده: اگر قسمت‌هایی از معده یا روده با جراحی برداشته شده باشد، میزان تولید فاکتور داخلی و فضای موجود برای جذب ویتامین B12 کاهش می یابد.
مشکلات روده ای: بیماری کرون و بیماری سلیاک می توانند در جذب ویتامین B12 تداخل ایجاد کنند، همچنین آلودگی با کرم های نواری که ممکن است با خوردن ماهی های آلوده ایجاد شوند منجر به اختلال در جذب این ویتامین می شود.
کمبود فولات
به عنوان ویتامین B9 شناخته می شود، فولات یک ماده مغذی است که عمدتا در سبزیجات برگ سبز تیره و جگر یافت می شود. کمبود فولات زمانی رخ می دهد که افراد غذاهای حاوی فولات مصرف نکنند یا بدن آنها قادر به جذب فولات از غذا نباشد.
مشکلات جذب ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- بیماری های روده ای مانند بیماری سلیاک
- برداشتن یا بای پس قسمت بزرگی از روده ها با جراحی
- مصرف زیاد الکل
- داروهای تجویزی، مانند برخی از داروهای ضد تشنج
زنان باردار و زنان شیرده، و افرادی که دیالیز می شوند، نیاز بیشتری به فولات دارند.
کمبود فولات می تواند باعث نقص مادرزادی در دوران بارداری شود. با این حال، کمبود فولات در حال حاضر در کشورهایی که به طور معمول فولات را به محصولات غذایی مانند نان، غلات و ماکارونی اضافه می کنند، کمتر دیده می شود.
عوارض
کمبود ویتامین B12 یا فولات خطر ابتلا به بسیاری از مشکلات سلامتی را افزایش می دهد، از جمله:
عوارض بارداری: جنین در حال رشدی که فولات کافی از مادرش دریافت نمی کند، می تواند دچار نقص مادرزادی مغز و نخاع شود.
اختلالات سیستم عصبی: کمبود ویتامین B12 درمان نشده می تواند منجر به مشکلات عصبی مانند سوزن سوزن شدن مداوم در دست ها و پاها یا مشکلات تعادلی شود. همچنین می تواند منجر به سردرگمی ذهنی و فراموشی شود زیرا ویتامین B12 برای عملکرد سالم مغز ضروری است.
سرطان معده: کم خونی پرنشیوز خطر ابتلا به سرطان معده یا روده را افزایش می دهد.
پیشگیری
شما می توانید با انتخاب یک رژیم غذایی سالم که شامل انواع غذاها باشد، از برخی اشکال کم خونی ناشی از کمبود ویتامین پیشگیری کنید.
غذاهای غنی از ویتامین B12 عبارتند از:
- گوشت گاو، جگر، مرغ و ماهی
- تخم مرغ
- غذاهای غنی شده مانند غلات صبحانه
- شیر و پنیر و ماست
غذاهای غنی از فولات عبارتند از:
- بروکلی، اسفناج، مارچوبه و لوبیا
- پرتقال، لیمو، موز، توت فرنگی و خربزه
- محصولات غلات غنی شده مانند نان، غلات، ماکارونی و برنج
- جگر، مخمر، قارچ و بادام زمینی
بیشتر بزرگسالان به مقادیر زیر از B12 و فولات در رژیم غذایی روزانه نیاز دارند:
B12 ویتامین : 2.4 میکروگرم (mcg)
فولات یا اسید فولیک : 400 میکروگرم
زنان باردار و شیرده ممکن است به مقدار بیشتری از هر ویتامین نیاز داشته باشند.
بیشتر مردم از غذاهایی که می خورند ویتامین کافی دریافت می کنند. اما اگر رژیم غذایی شما محدود است به عنوان مثال گیاهخوار هستید یا عمل جراحی بای پس معده انجام داده اید، بایستی مولتی ویتامین مصرف کنید.
منابع : mayoclinic | clevelandclinic
طرف قرارداد با کلیه بیمه ها
در آزمایشگاه پارس طب، ما به خود می بالیم که می توانیم دسترسی به خدمات استثنایی آزمایشگاهی خود را برای همه، صرف نظر از ارائه دهنده بیمه آنها، فراهم کنیم.
