
بلوغ زمانی است که بچه ها از نظر جسمی و عاطفی به مردان و زنان جوان تبدیل می شوند. معمولاً در نوجوانی این اتفاق می افتد:
بلوغ پدیدهای طبیعی درروند تکاملی زندگی هر فرد است و زمانی اتفاق میافتد که هورمونهای ترشحشده از غدد جنسی (بیضه و تخمدان) افزایش یابد و این افزایش هورمونهای جنسی به دنبال افزایش هورمونهای هیپوفیزی میباشد که بهنوبه خود تحت تأثیر هورمون پیشتاز ترشحشده از هیپوتالاموس است.
در نتیجه این افزایش سطح هورمونی، تغییراتی در ظاهر بلوغ ایجاد می شود و اگر این تغییرات قبل از 7 یا 8 سالگی در دختران و قبل از 9 سالگی در پسران ظاهر شود، بلوغ زودرس نامیده می شود. بلوغ زودرس نه تنها باعث علائم جنسی ثانویه می شود، بلکه باعث افزایش رشد قد و سن استخوانی می شود و منجر به بسته شدن زودرس اپی فیز و کوتاهی قد می شود. لازم به ذکر است که شیوع و میزان ابتلا در دختران بیشتر از پسران است.
بلوغ زودرس به دو گروه اصلی بلوغ زودرس حقیقی (مرکزی) و بلوغ زودرس کاذب یا محیطی تقسیم می شود.
بلوغ زودرس حقیقی با فعال شدن محور بلوغ (غدد هیپوتالاموس، هیپوفیزو غدد جنسی) همراه است و ممکن است عوامل پاتولوژیک مغزی مانند غدد مغزی، التهاب و عفونت، ضربه، شیمیدرمانی، رادیوتراپی و یا در بعضی موارد کم کاری تیروئید عامل ایجادکننده آن باشد و یا علل آن ناشناخته (ایدیوپاتیک) باشد.
این نوع بلوغ در بیش از 80% از دختران (جنس مؤنث) اغلب ناشناخته یا ایدوپاتیک و در بیش از 50% پسران (جنس مذکر) با علت زمینهای شناختهشده همراه میباشد.
بلوغ محیطی یا کاذب در اثر ترشح هورمون های جنسی بدون تحریک گنادوتروپین هیپوفیز ایجاد می شود و علل آن عبارتند از:
در دختران و پسران، برخی از این موارد می توانند نشانه های بلوغ زودرس احتمالی باشند، اما گاهی اوقات طبیعی هستند:
شروع بلوغ معمولاً توسط هیپوتالاموس آغاز می شود. این ناحیه از مغز به غده هیپوفیز (غده ای به اندازه نخود در نزدیکی قاعده مغز) سیگنال ترشح هورمون هایی را می دهد که تخمدان ها (در دختران) یا بیضه ها (در پسران) را برای تولید هورمون های جنسی تحریک می کنند.
به کودک خود توضیحی ساده و واقعی در مورد آنچه اتفاق می افتد بدهید. توضیح دهید که این تغییرات برای بچه های بزرگتر و نوجوانان طبیعی است، اما بدن او کمی زود شروع به رشد کرده است. فرزند خود را در مورد درمان و آنچه در طول مسیر رخ می دهد، آگاه کنید.
همچنین مراقب علائمی باشید که ممکن است از نظر عاطفی بر فرزند شما تأثیر بگذارد. علائم هشدار دهنده رایجی که باید با پزشک خود در میان بگذارید عبارتند از:
نحوه واکنش والدین می تواند بر رفتار خوب کودکان تأثیر بگذارد. برای ترویج تصویر بدنی سالم و عزت نفس قوی:
برخی از عوامل خطر بلوغ زودرس، مانند جنسیت و قومیت، قابل اجتناب نیستند. اما کارهایی وجود دارد که می توانید برای کاهش احتمال بلوغ زودرس فرزندتان انجام دهید. از جمله:
برای تشخیص بلوغ زودرس، پزشک اقدامات زیر را انجام می دهد:
این آزمایشها شامل تستهای هورمونی میباشد.
FSH یا هورمون محرک فولیکول، هورمونی است که در تولیدمثل در مردان و زنان نقش دارد. افزایش غیر طبیعی این هورمون در اوایل بلوغ مشاهده می شود.
هورمون LH یا هورمن لوتئینه کننده در تولیدمثل نقش دارد. این هورمون در رشد و بلوغ اندامهای جنسی و ایجاد صفات ثانویه جنسی مؤثر میباشد. همچنین منجر به آزاد شدن تخمک از تخمدان (تخمک گذاری) در زنان یا تولید و ترشح تستوسترون در مردان می شود. افزایش غیر طبیعی این هورمون در اوایل بلوغ مشاهده می شود.
تستوسترون هورمون اصلی جنسی در مردان است و در دوران بلوغ در پسران افزایش می یابد. عامل اصلی و مسئول بروز صفات جسمی (فیزیکی) مردانه در این دوران به شمار میآید. تستوسترون در خون مردان و زنان وجود دارد. این آزمایش برای بررسی و تشخیص بلوغ زودرس انجام می شود.
این هورمون به عنوان بخشی از فرآیند تولید کورتیزول توسط غدد فوق کلیوی، تخمدان ها، بیضه ها و جفت تولید می شود و با آنزیم ها و پروتئین های خاصی به کورتیزول تبدیل می شود. سطوح بالای این هورمون در خون نشان دهنده یک بیماری ژنتیکی به نام هیپرپلازی مادرزادی آدرنال (CAH) است که در آن تولید کورتیزول و آلدوسترون کاهش یافته و تولید هورمون مردانه (آندروژن) افزایش می یابد. این آزمایش برای بررسی سندرم پیش از قاعدگی PCOS، بلوغ زودرس، ناباروری و همچنین به عنوان یکی از تست های غربالگری نوزادان انجام می شود.
غده هیپوفیز هورمون رشد یا سوماتروپین (Somatropin) تولید می کند و در تنظیم رشد اندام های مختلف بدن از بدو تولد تا پایان بلوغ نقش دارد. این کمبود هورمون در مردان جوانی ظاهر می شود که بلوغ جنسی، کوتاهی قد یا سایر نقایص رشدی دارند. از این تست برای تشخیص بلوغ زودرس نیز استفاده می شود.
استرادیول یکی از اصلی ترین هورمون های جنسی در زنان است. این هورمون رشد رحم و سینه را در زنان تحریک می کند. هورمن استرادیول در مردان به میزان بسیار کمتری، در رشد مؤثر است. سطوح بالای استرادیول می تواند نشان دهنده بلوغ زودرس در دختران و بلوغ تاخیری در پسران باشد.
همچنین پزشک برای تشخیص نوع بلوغ زودرس آزمایش تحریک هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) را تجویز می کند.
در این آزمایش، پزشک یک نمونه خون می گیرد و سپس به کودک شما دارویی می دهد که حاوی هورمون GnRH است.
سپس نمونه های خون بیشتری در یک دوره زمانی گرفته می شود تا تعامل هورمون ها در بدن کودک بررسی شود.
در کودکان مبتلا به بلوغ زودرس مرکزی، GnRH باعث افزایش سطح سایر هورمون ها می شود. در کودکان مبتلا به بلوغ زودرس محیطی، سطح سایر هورمون ها ثابت می ماند.
آزمایشهای دیگری نیز برای کودکان مبتلا به بلوغ زودرس محیطی برای یافتن علت وضعیت آنها ضروری است. برای مثال، پزشک ممکن است آزمایشهای خون اضافی را برای بررسی سایر سطوح هورمونی انجام دهد.
در دختران، ممکن است یک سونوگرافی برای بررسی کیست یا تومور تخمدان انجام دهد.
منابع : civilica | kidshealth