تست آلفا فتوپروتئین آزمایشی است که عمدتا برای اندازه گیری سطح آلفا فتوپروتئین (AFP) در خون یک فرد باردار استفاده می شود. این آزمایش خطر ابتلای نوزاد به مشکلات ژنتیکی خاص و نقایص مادرزادی را بررسی می کند. تست آلفا فتوپروتئین معمولا بین هفته های 15 تا 20 بارداری انجام می شود.
آلفا فتوپروتئین پروتئینی است که نوزاد در حال رشد می سازد. به طور معمول، مقداری آلفا فتوپروتئین از نوزاد به خون فرد باردار منتقل می شود. برخی شرایط می تواند باعث شود بدن نوزاد کم و بیش آلفا فتوپروتئین آزاد کند. در دوران بارداری، اگر سطح آلفا فتوپروتئین خون شما بالاتر یا کمتر از حد طبیعی باشد، ممکن است نشانه این باشد که نوزاد در معرض خطر بالای ابتلا به یک اختلال ژنتیکی است.مانند:
نقص لوله عصبی:
که یک بیماری جدی است که باعث رشد غیر طبیعی مغز ویا ستون فقرات نوزاد در حال رشد می شود.
سندرم داون:
یک اختلال ژنتیکی که باعث ناتوانی های ذهنی و سایر مشکلات سلامتی می شود.
تاریخ سررسید تخمینی بارداری شما اشتباه است.
سطح آلفا فتوپروتئین معمولاً در زمان‌های مشخصی در دوران بارداری افزایش و کاهش می‌یابد، بنابراین آلفا فتوپروتئین غیرطبیعی ممکن است به این معنی باشد که نوزاد شما زودتر یا دیرتر از زمان تخمین زده می‌شود. این شایع ترین دلیل برای سطوح غیر طبیعی آلفا فتوپروتئین است.
شما بیش از یک نوزاد باردار هستید.
هر نوزاد آلفا فتوپروتئین خود را می سازد، بنابراین سطح آلفا فتوپروتئین خون شما با دو یا چند نوزاد بالاتر خواهد بود.
در منزل آزمایش دهید (ویژه تهران)
بدون نیاز به حضور در آزمایشگاه، در سریع ترین زمان در منزل یا محل کار خود آزمایش دهید.
این تست برای چه کاری استفاده می شود؟
آزمایش خون آلفا فتوپروتئین در دوران بارداری برای بررسی خطر نقایص مادرزادی و اختلالات ژنتیکی، مانند نقص لوله عصبی یا سندرم داون، مورد استفاده قرار می گیرد. این آزمایش هیچ وضعیت سلامتی را تشخیص نمی دهد. اگر نتایج آزمایش آلفا فتوپروتئین شما نرمال نیست، به این معنی است که برای بررسی اینکه آیا کودک شما مشکل سلامتی دارد یا خیر، به آزمایش بیشتری نیاز دارید.
برای افرادی که باردار نیستند، ممکن است از تست آلفا فتوپروتئین برای کمک به تشخیص سرطان های خاصی استفاده شود که ممکن است باعث سطوح بالای آلفا فتوپروتئین در بزرگسالان شود. هنگامی که آزمایش به این روش استفاده می شود، به آن تست نشانگر تومور آلفا فتوپروتئین می گویند.
نقش آلفا فتوپروتئین علاوه بر بارداری در تشخیص سرطان :
آلفا فتوپروتئین، پروتئین اصلی سرم جنین در طی سه ماه اول حیات می باشدکه تا یک سالگی در سطح بسیار پایینی کاهش می یابد. به طور طبیعی سطح ان در بزرگسالان بسیار پایین است. سطح آلفا فتوپروتئین ممکن است در ارتباط با انواع بیماری های بدخیم و خوش خیم افزایش یابد.
سطح سرمی آلفا فتوپروتئین در ۹۰% بیماران مبتلا به کارسینوم هپاتوسلولار افزایش می یابد. افزایش آلفا فتوپروتئین با اندازه تومور نسبت مستقیم دارد. از سایر تومورهای تولید کننده آلفا فتوپروتئین می توان به تومورهای با منشاء تخمدان، رحم، جنین و بیضه اشاره کرد.
همچنین اندازه گیری آلفا فتوپروتئین در تومورهای ریه، پستان، کولون و معده نیز مفید می باشد. عوامل غیر سرطانی افزاینده سطح آلفا فتوپروتئین شامل سیروز یا هپاتیت فعال مزمن می باشد. همچنین افزایش سطح آلفا فتوپروتئین سرمی در بارداری می تواند نشانگر حاملگی چندگانه، دیسترس جنین، اختلالات مادرزادی جنین یا مرگ داخل رحمی باشد.
سطح پایین آلفا فتوپروتئین ، پس از تصحیح از نظر سن بارداری فرد، نژاد در صورتی که مقادیر آلفا فتوپروتئین طی یک ماه پس از جراحی به سطوح طبیعی بازنگشت، نشاندهنده وجود تومور باقیمانده می باشد.
افزایش یافتن مقادیر آلفا فتوپروتئین ، پس از بهبودی نشاندهنده عود تومور می باشد. با این حال، تومور هایی تولید کننده آلفا فتوپروتئین ممکن است، با تولید آلفا فتوپروتئین همراه نباشند.
آ
لفا فتوپروتئین برای تشخیص نقایص دیواره ی بدن جنین نیز سودمند است. برجسته ترین این نقایص، نقص لوله عصبی (NTD) است. بنابراین اندازه گیری آن در غربالگری NTD کاربرد دارد.
چرا به تست آلفا فتوپروتئین نیاز دارم؟
اگر باردار هستید، آزمایش آلفا فتوپروتئین به طور معمول بین هفته 15 و 20 بارداری بررسی می شود.
پزشک شما ممکن است ، آزمایش را توصیه کند اگر شما:
- سابقه خانوادگی نقایص مادرزادی داشته باشید.
- 35 سال یا بیشتر هستند.
- دیابت داشته باشند.
- در دوران بارداری از داروها یا داروهایی استفاده کرده اید که می تواند به جنین آسیب برساند.
در طول تست آلفا فتوپروتئین چه اتفاقی می افتد؟
نمونه گیر آزمایشگاه با یک سوزن کوچک از رگ بازوی شما نمونه خون می گیرد. پس از وارد کردن سوزن، مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش یا ویال جمع آوری می شود. وقتی سوزن داخل یا خارج می شود ممکن است کمی احساس سوزش کنید. این معمولا کمتر از پنج دقیقه طول می کشد.
نمونه خون شما پس از جمع آوری و آماده سازی در دستگاههای خاص مورد آنالیز قرار میگیرد.
آیا برای آماده شدن برای آزمایش خون آلفافتوپروتئین باید کاری انجام دهم؟
برای تست آلفا فتوپروتئین نیازی به آمادگی خاصی ندارید.(نیاز به ناشتائی ندارد.)
اما در صورت مصرف داروی خاص یا درد در ناحیه شکم و سونوگرافی مشکوک کبد ، حتما همکاران پذیرش را مطلع نمائید.
آیا چیز دیگری وجود دارد که باید در مورد آزمایش آلفا فتوپروتئین بدانم؟
تست‌های آلفا فتوپروتئین اغلب بخشی از گروهی از تست‌های پیش از تولد به نام تست‌های نشانگر چندگانه یا تست‌های سه‌گانه است. این آزمایش ها می توانند به تشخیص سندرم داون، تریزومی 18 (سندرم ادواردز) و سایر اختلالات ژنتیکی کمک کنند.
تست های غربالگری سه گانه (تریپل مارکر) در دوران بارداری شامل تست های زیر می باشد:
- آلفا فتوپروتئین (AFP)
- گنادوتروپین جفتی انسانی (HCG)، هورمونی که توسط جفت تولید می شود.
- استریول، شکلی از استروژن که توسط جنین و جفت ساخته می شود.
در برخی موارد، آزمایش چهارمی به نام تست اینهیبین A در نظر گرفته می شود که به تشخیص سندرم داون کمک می کند.
اگر شما در معرض خطر بالایی برای داشتن نوزادی با نقایص مادرزادی خاص هستید، پزشک شما ممکن است آزمایشی به نام غربالگری DNA بدون سلول قبل از تولد (cfDNA) را نیز توصیه کند. این آزمایش خون می تواند در اوایل هفته دهم بارداری انجام شود. این آزمایش می تواند نشان دهد که آیا کودک شما شانس بیشتری برای ابتلا به سندرم داون یا برخی دیگر از اختلالات ژنتیکی دارد.
افزايش سطح در مادران باردار :
- نقايص لوله عصبي (مانند آنانسفالی، آنسفالوسل، اسپینا بیفیدا، میلومننگوسل)
- نقايص ديواره شكمي ( مانند گاستروشیز یا اومفالوسل)
- بارداري هاي چندقلو
- تهديد به سقط
- دیسترس جنینی یا ناهنجاریهای مادرزادی
- مرگ جنين
افزايش سطح در مردان و مادران غير باردار :
- سرطان هپاتوسلولار اوليه (هپاتوما)
- سرطان سلول زايا يا كيسه زرده تخمدان
- تومور سلول هاي جنيني يا سلول زاياي بيضه ها
- نكروز سلول كبدي( سیروز و هپاتیت)
- سرطان هاي معده، كولون، ريه ، پستان و لنفوم.
كاهش سطح در مادران باردار :
- تریزومي ۲۱ ( سندرم داون)
- تریزومی ۱۸
- تحليل رفتن جنين
- حاملگی خارج رحمی
منابع :
- کتاب جامع تست هاي تشخيصي و آزمايشگاهي پاگانا-دکتر مهتاب جعفرآبادي آشتياني و همکاران-نشرجامعه نگر
- https://medlineplus.gov/lab-tests/
- سايت مايو کلنيک: http://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Overview/
طرف قرارداد با کلیه بیمه ها
در آزمایشگاه پارس طب، ما به خود می بالیم که می توانیم دسترسی به خدمات استثنایی آزمایشگاهی خود را برای همه، صرف نظر از ارائه دهنده بیمه آنها، فراهم کنیم.
