آزمایش‌ های قبل از بارداری و اهمیت آن

آزمایش‌ قبل از بارداری و معاینه پزشک به اطمینان از آمادگی بدن شما برای بارداری سالم کمک می کند. حتی اگر قبلاً بچه‌دار شده‌اید آزمایش‌ قبل از بارداری توصیه می‌شود. زیرا ممکن است سلامتی فرد از آخرین بارداری تغییر کرده باشد. برخی از شرایط پزشکی مانند افسردگی، دیابت، فشار خون بالا و نداشتن وزن مناسب می توانند بر بارداری تأثیر بگذارند.

زوج هایی که قصد بچه دار شدن دارند باید قبل از اقدام برای بچه دار شدن با پزشک مشورت کنند. بر اساس سابقه خانوادگی و پزشکی والدین بیولوژیکی، ممکن است آزمایش‌های خاصی برای اطمینان از بارداری سالم توصیه شود.

آزمایش‌ قبل از بارداری شامل غربالگری ژنتیکی برای برخی بیماری ها و اختلالات ژنتیکی، آزمایش های عفونی برای تشخیص هر گونه عفونت یا شرایطی است که ممکن است نوزاد را در معرض خطر قرار دهد، غربالگری هورمونی، بررسی کم خونی، اندازه گیری سطوح ویتامین های خاص و غیره.

 

آزمایش‌های ژنتیکی برای بررسی بیماری‌های ارثی:

صدها بیماری مرتبط با تغییرات در کد ژنتیکی ما وجود دارد، اما اکثر آنها بسیار نادر هستند. جهش یا تغییر در ژن‌های خاص ممکن است از ایجاد پروتئین‌های حیاتی در بدن جلوگیری کرده و یا باعث ایجاد تغییراتی در پروتئین‌های تولیدی شود. این تغییرات می تواند بر نحوه عملکرد بدن تأثیر بگذارد و باعث ایجاد بیماری های خاصی شود. برخی از جهش‌های ژنی مربوط به بیماری مغلوب هستند، درحالی‌که برخی دیگر غالب می‌باشند و یا برخی جهش‌ها در افراد با نژاد خاص شیوع بیشتری دارند.

برای بررسی برخی بیماری های ژنتیکی رایج قبل از بارداری می توان آزمایش خون انجام داد. در بسیاری از موارد آزمایش ژنتیک ابتدا بر روی زن انجام می شود و تنها درصورتی‌که ناقل باشد، بر روی مرد نیز انجام می‌شود. زوجین باید در مورد قومیت و سابقه پزشکی خانوادگی خود با یک مشاور ژنتیک صحبت کنند تا مشخص شود آیا نیاز به آزمایش‌های ژنتیکی می‌باشد یا خیر و در صورت نیاز مناسب‌ترین آزمایش کدام است. برای مثال آزمایش‌هایی برای بررسی انواع اختلالات هموگلوبین و یا بیماری CF یا فیبروز کیستیک انجام می‌شود.

 

آزمایش‌های عفونی:

این آزمایش‌ها شامل آزمایش HIV، آزمایش بررسی بیماری‌های مقاربتی (STD Panel) مانند سوزاک، کلامیدیا و سفلیس، تریکومونیازیس، تب‌خال، هپاتیت B و C می‌شود. در یک زن باردار، سوزاک، کلامیدیا و سیفلیس می تواند باعث سقط جنین شود یا نوزاد را قبل یا در حین زایمان مبتلا کند. کودک مبتلا ممکن است مشکلات سلامتی جدی یا تهدید کننده زندگی مانند التهاب چشم ها، مفاصل، خون، نابینایی یا مشکلات تنفسی داشته باشد.

انجام آزمایش پاپ اسمیر و تست HPV نیز در لیست آزمایش‌ قبل از بارداری توصیه می‌شود. در بیشتر موارد، اگر خانمی در بازه زمانی توصیه‌شده آزمایش HPV منفی و یا تست پاپ اسمیر طبیعی داشته باشد، هنگام باردارشدن نیازی به آزمایش نخواهد داشت. اما اگر از آخرین باری که تست پاپ اسمیر انجام‌شده، بیش از فاصله زمانی توصیه‌شده گذشته باشد یا وضعیت دهانه رحم نیاز به بررسی داشته باشد، ممکن است پزشک آزمایش‌های غربالگری پاپ اسمیر و HPV قبل از بارداری یا در ابتدای بارداری را پیشنهاد کند.

تشخیص به‌موقع انواع پرخطر HPV، سلول‌های غیرطبیعی دهانه رحم و یا در صورت لزوم درمان زودهنگام، بهترین فرصت را برای جلوگیری از پیشرفت هرگونه مشکل و تأثیر بالقوه بر سلامت نوزاد و موفقیت در بارداری فراهم می‌کند.

 

سایر آزمایش‌های قبل از بارداری:

 

هورمون FSH:

این هورمون با رشد تخمک در زنان و تولید اسپرم در مردان مرتبط است. در زنان، FSH می تواند به تعیین سلامت تخمدان زنان کمک کند. در مردان، سطح FSH می تواند میزان عملکرد بیضه ها را ارزیابی کند. سطوح غیر طبیعی FSH با نارسایی تخمدان در زنان و نارسایی بیضه در مردان مرتبط است.

 

هورمون ESTRADIOL:

هورمون استرادیول هورمون جنسی اصلی در زنان است که استروژن غالب در بدن یک زن در طول سال‌های باروری را شامل می‌شود. محدوده استرادیول می‌تواند عملکرد تخمدان یا غده فوق کلیه را نشان دهد. نتایج غیرطبیعی مرتبط با کاهش عملکرد تخمدان می‌باشد.

 

هورمون LH:

این هورمون در غده هیپوفیز تولید می‌شود و در تولیدمثل نقش دارد. آزمایش LH می تواند سلامت تخمدان ها، بیضه ها یا عملکرد غده هیپوفیز را ارزیابی کند. در زنان، محدوده LH غیرطبیعی می‌تواند به این معنی باشد که تخمک‌گذاری به‌درستی انجام نمی‌شود یا عدم تعادل هورمون‌ها وجود دارد. در مردان، نتایج غیرطبیعی ممکن است به معنی عملکرد غیرطبیعی بیضه‌ها باشد.

 

هورمون Progesterone:

پروژسترون در تخمدان ها تولید می شود و وظیفه رشد و رها شدن تخمک و رشد لایه داخلی رحم یا پوشش داخلی رحم برای پذیرش جنین را بر عهده دارد و در واقع رحم را برای بارداری آماده می کند. آزمایش پروژسترون برای بررسی تخمک گذاری در زنان و بررسی خطرات سقط جنین یا حاملگی خارج از رحم استفاده می شود.

 

هورمون Prolactin:

پرولاکتین هورمونی است که توسط غده هیپوفیز تولید می شود و نقش اصلی آن کمک به شروع و حفظ تولید شیر مادر در زنان باردار و شیرده است. سطح پرولاکتین می تواند به تشخیص ناباروری مردان و تشخیص اختلالات قاعدگی یا ناباروری زنان کمک کند.

 

هورمون Testosterone:

تستوسترون هورمون اصلی جنسی در مردان است که مسئول بروز ویژگی‌های جسمی (صفات فیزیکی) مردانه است. تستوسترون عمدتاً در بیضه ها تولید می شود. اما همچنین توسط غدد فوق کلیوی در مردان وزنان و به مقدار کم توسط تخمدان در زنان نیز تولید می‌شود. سطوح پایین یا بالا غیرطبیعی تستوسترون می تواند ناشی از انواع بیماری های زمینه ای باشد و باعث ناباروری در مردان و زنان شود.

 

آزمایش GLOBULIN BINDING HORMONE SEX (SHBG):

SHBG پروتئینی است که توسط کبد تولید می‌شود و به هورمون‌های تستوسترون، دی هیدروتستوسترون (DHT) و استرادیول (استروژن) متصل می‌شود. در حالت متصل، SHBG این هورمون‌ها را در خون به‌صورت فرم بیولوژیکی غیرفعالشان منتقل می‌کند. این آزمایش سطح SHBG را در خون اندازه‌گیری می‌کند و معمولاً برای کمک به ارزیابی کمبود و یا مقادیر بیش‌ازحد تستوسترون استفاده می‌شود.

 

آزمایش‌های تیروئید:

آزمایش های تیروئید این آزمایش‌ها شامل T3,T4,TSH,FT3,FT4,anti-TPO می‌شود. با انجام این آزمایش‌ها عملکرد صحیح تیروئید ارزیابی می‌شود. سطوح پایین هورمون های تیروئید می تواند توانایی بدن برای آزاد کردن تخمک از تخمدان را کاهش دهد و بر باروری تأثیر بگذارد.

 

آزمایش HbA1c:

اندازه گیری سطح هموگلوبین A1c یکی از مهمترین معیارهای اندازه گیری و کنترل دیابت است.
زنان مبتلا به دیابت یا فشار خون بالا باید قبل از بارداری تحت کنترل باشند.
به زنان مبتلا به دیابت نوع 1 یا نوع 2 به شدت توصیه می شود که حداقل 3 تا 4 ماه قبل از بارداری آزمایش هموگلوبین A1c را انجام دهند.
زیرا می تواند از نقایص مادرزادی مرتبط با دیابت و سقط جنین جلوگیری کند.

 

آزمایش Vitamin D:

سطح ویتامین D در این آزمایش بررسی می شود. این ویتامین میزان کلسیم، منیزیم و فسفات را در بدن تنظیم می کند. کمبود ویتامین D با ناباروری، کاهش باروری و تغییرات هورمونی مرتبط است.

 

آزمایش اسید فولیک:

اندازه گیری میزان اسید فولیک قبل از بارداری ضروری است زیرا یکی از مهم ترین ویتامین های مورد نیاز در دوران بارداری است. سلول ها برای رشد و نمو سالم به این ویتامین نیاز دارند.
مصرف اسید فولیک قبل از لقاح و در اوایل بارداری می تواند کودک را از برخی نقایص مادرزادی ستون فقرات (به نام نقص لوله عصبی) و نقایص مادرزادی دهان (شکاف کام) محافظت کند.

 

منابع : abbott | labtestsonline | marchofdimes